Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας(Π.Ο.Υ) ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής έχει πολλά οφέλη για το βρέφος και την μητέρα. Αναμφισβήτητα το να θηλάσει ή όχι μια γυναίκα το μωρό της είναι εντελώς προσωπικό θέμα. Από την άλλη όμως είναι απαραίτητο να γνωρίζει ποια είναι τα πλεονεκτήματα του θηλασμού!
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΘΗΛΑΣΜΟΥ
Το μητρικό γάλα περιέχει αντισώματα τα οποία είναι πολύτιμα για το ανοσοποιητικό σύστημα του νεογνού και είναι πιο εύπεπτο καθώς η φύση έχει προνοήσει ώστε το γάλα της μητέρας να απορροφάται πιο εύκολα από το ευαίσθητο πεπτικό σύστημα του μωρού. Έχει παρατηρηθεί ότι τα βρέφη που θηλάζουν προσβάλλονται πιο σπάνια από λοιμώξεις, γαστρεντερικά προβλήματα και αλλεργίες. Σημαντικό για τις μητέρες είναι ότι το μητρικό γάλα είναι το καλύτερο γάλα για το βρέφος διότι έχει πάντα την κατάλληλη θερμοκρασία και προσφέρεται κατευθείαν στο μωρό χωρίς καμία προετοιμασία και κανένα κόστος.
Ο θηλασμός είναι μία σπουδαία συναισθηματική, σωματική, πνευματική και ψυχική εμπειρία που προάγει την ψυχοσωματική υγεία μητέρας-βρέφους ενώ διευκολύνει το πρώιμο συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ τους και την πρώτη γνωριμία τους. Αποτελεί μια πολύτιμη μετάβαση από την ενδομήτρια ζωή και την εγκυμοσύνη, στην νέα πραγματικότητα.
ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Πολλά είναι τα ερωτήματα που απασχολούν την θηλάζουσα μητέρα για την διατροφή της κατά την γαλουχία. Για να είναι το γάλα της ποιοτικά και ποσοτικά επαρκές ώστε να θρέψει σωστά το νεογνό, θα πρέπει η διατροφή της να πληρεί προϋποθέσεις. Οι ενεργειακές ανάγκες μιας γυναίκας που θηλάζει δεν διαφοροποιούνται σημαντικά από εκείνες που είχε στην εγκυμοσύνη. Η μητέρα οφείλει να έχει ένα ολοκληρωμένο και πλήρες διατροφικό σχήμα(μεσογειακή διατροφή) και μόνο αν συντρέχει εμφανής λόγος θα πρέπει να αποκλείσει κάποια τροφή από την διατροφή της ενώ θηλάζει. Ακολουθεί καθημερινά ένα ισορροπημένο τρόπο διατροφής και προσλαμβάνει ικανοποιητική ποσότητα υγρών ημερησίως(νερό, χυμούς, γάλα, σούπες, φρούτα και λαχανικά) για να αναπληρώσει την απώλεια υγρών(θηλασμός) άλλα και να μειώσει τον κίνδυνο αφυδάτωσης.
Προσοχή στην κατανάλωση
Ψαριού, το οποίο μπορεί να αποδειχτεί αλλεργιογόνο, ή να περιέχει μεγάλες ποσότητες υδραργύρου
Καφεΐνης, μικρή πρόσληψη καφεΐνης την ημέρα ιδανικά αμέσως μετά από κάποιο θηλασμό
Αλκοόλ, μικρό ποσοστό αλκοόλ μεταφέρεται στο μητρικό γάλα, δεν υπάρχει ‘’ασφαλής’’ ποσότητα αλκοόλ
Προσοχή στο κάπνισμα
Το κάπνισμα μειώνει την παραγωγή γάλακτος, ποσοστό βλαβερών ουσιών(πίσσα, νικοτίνη) εισέρχεται στο μητρικό γάλα.
Απαραίτητη προϋπόθεση για όλη την διάρκεια του θηλασμού είναι η λήψη σκευάσματος σιδήρου και ασβεστίου με βιταμίνη D ακόμα και κάποιο πολύ-βιταμινούχο σκεύασμα (ειδικό για θηλασμό) που θα σας χορηγήσει ο γιατρός. Είναι σημαντική η συνέχιση της λήψης βιταμινών μετά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού ακόμα και αν δεν έχετε αναιμία διότι οι αποθήκες του σιδήρου μειώνονται στον οργανισμό.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία των μαστών για τον θηλασμό. Εφαρμόζουμε ανάμεσα στα γεύματα ειδικές κρέμες με λανολίνη ή και επάλειψη με το ίδιο το γάλα για να προστατέψουμε τις θηλές από τραυματισμούς και ραγάδες. Αποφεύγουμε τη χρήση σαπουνιού ή οινοπνεύματος στο στήθος ώστε να μην αφυδατωθεί η θηλή.
Οι επίπεδες ή εισέχουσες θηλές χρειάζονται περισσότερη φροντίδα γιατί αυτές είναι εύκολο να πληγωθούν κατά τον θηλασμό ή να δυσκολέψουν τη διαδικασία του. Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνουμε
Διαμορφωτές θηλών (κοχύλια σιλικόνης) που βοηθάνε στη διαμόρφωση της θηλής και παρέχουν καλό αερισμό.
Χρήση θήλαστρου για την εξαγωγή της εισέχουσας θηλής πριν το θηλασμό.
Φροντίζουμε για τον καλό αερισμό του στήθους, την αποφυγή υγρασίας και τη σωστή στήριξη του μαστού με ειδικά σουτιέν θηλασμού.
ΣΤΑΣΕΙΣ ΘΗΛΑΣΜΟΥ
Στο μαιευτήριο ενημερώνουμε και εκπαιδεύουμε τη μητέρα για τις στάσεις και τις θέσεις θηλασμού. Η μητέρα θα επιλέξει τη θέση που βολεύει την ίδια και το μωρό της, αρκεί να γίνεται σωστή η τοποθέτηση του στη θηλή και η στάση να εξασφαλίζει έναν άνετο θηλασμό.
Θηλασμός σε θέση λίκνου ή αγκαλιάς και η αντίστροφη θέση λίκνου
Θηλασμός σε θέση rugby(κράτημα κάτω από την μασχάλη)
Θηλασμός στο πλάι
Θηλασμός με το μωρό επάνω στην μητέρα
ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Πώς θα καταλάβω αν χορταίνει
Η παραγωγή του μητρικού γάλακτος εξαρτάται μόνο από το σωστό και συχνό τάισμα του νεογνού. Το πρωτόγαλα (πύαρ) είναι λίγο αλλά αρκεί για να καλύψει τις πρώτες ανάγκες του και να ενισχύσει το ανοσολογικό του σύστημα. Το γάλα αρχίζει να παράγεται σε μεγάλη ποσότητα από το τρίτο εικοσιτετράωρο και μετά. Το ‘’Α και το Ω’’ στον θηλασμό είναι το νεογνό να πιάνει σωστά τη θηλή. Αν δεν την πιάσει σωστά δεν θα μπορεί να αντλήσει επαρκή ποσότητα γάλακτος και ταυτόχρονα θα την τραυματίσει προκαλώντας πόνο στη μητέρα. Πρέπει να βεβαιωθείτε ότι έχει στο στόμα του όχι μόνο τη θηλή αλλά και το μεγαλύτερο τμήμα της θηλαίας άλω και κάνει σωστές θηλαστικές κινήσεις. Ένα υγιές νεογνό κάνει 8-12 θηλασμούς ημερησίως και χρειάζεται αλλαγή πάνας 5 με 6 φορές την ημέρα τουλάχιστον, αυτό είναι δείγμα επαρκούς πρόσληψης γάλακτος που θα αξιολογηθεί από τον παιδίατρο με τακτικό ζύγισμα. Επίσης ο θηλασμός δεν έχει ωράριο, όσο περισσότερο θηλάζει μία μητέρα, τόσο περισσότερο γάλα παράγει (χρειάζεται 4 με 6 εβδομάδες για να εγκατασταθεί πλήρως). Στο χρονικό αυτό διάστημα της εγκατάστασης, τα μεσοδιαστήματα μεταξύ των γευμάτων είναι ακανόνιστα και η διάρκεια κάθε γεύματος διαφορετική. Θα πρέπει να θυμάστε πως κάθε κλάμα δεν σημαίνει απαραίτητα και πείνα. Σημασία έχει να παραμείνετε ψύχραιμη και ακολουθώντας το ένστικτο σας μέρα με τη μέρα θα γίνεται πιο εύκολο να ερμηνεύσετε τι σημαίνει το κάθε κλάμα.
Πληγωμένες θηλές
Τις πρώτες ημέρες είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε ενόχληση την ώρα που το νεογνό κάνει τις πρώτες θηλαστικές κινήσεις, το αίσθημα αυτό σταδιακά θα υποχωρήσει. Επώδυνες και πληγωμένες θηλές είναι αποτέλεσμα λάθος τοποθέτησης του νεογού στη θηλή και τη θηλαία άλω. Σε ήδη πληγωμένες θηλές η αποφυγή υγρασίας, ο αερισμός τους μετά το θηλασμό (θα σας φανούν χρήσιμα τα κοχύλια σιλικόνης) και η επάλειψη με μητρικό γάλα βοηθούν σε πιο γρήγορη επούλωση. Μπορούν παράλληλα να χρησιμοποιηθούν και κρέμες εμπορίου για την προστασία ακόμα και την επούλωση των θηλών.
Επώδυνος μαστός
Συσσώρευση γάλακτος στο μαστικό αδένα (το λεγόμενο πέτρωμα). Αισθάνεστε το στήθος πρησμένο και σκληρό, πονάει, κοκκινίζει και όλα αυτά μπορεί να συνοδεύονται με πυρετό, σίγουρα δεν θα πρέπει να το αμελήσετε αλλά να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή. Κατάλληλοι χειρισμοί που θα πρέπει να γίνουν
Άδειασμα του γάλακτος από το στήθος με κάθε τρόπο, συστηματικούς θηλασμούς, άμελξη με το χέρι, ακόμα και χρήση θήλαστρου αν υπάρχει
Μασάζ με κυκλικές κινήσεις στο μαστό μέσα στο ντους με ζεστό νερό, ή με κάποια λιπαντική ουσία όπως αμυγδαλέλαιο, με ιδιαίτερη έμφαση στις σκληρές περιοχές
Ζεστές κομπρέσες πριν το θηλασμό και κρύες κομπρέσες μετά, για τη μείωση του οιδήματος και του πόνου
Το σουτιέν θηλασμού να έχει το σωστό μέγεθος και να μην πιέζει το στήθος
Χορήγηση παυσίπονου (αντιφλεγμονώδες).
Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον Μαιευτήρα ή τη μαία σας.
ROOMING IN
Rooming in σημαίνει ότι από τη στιγμή που έχουμε ένα υγιές νεογνό, αυτό μπορεί να παραμείνει στο δωμάτιο μαζί με την μητέρα του. Ο απώτερος στόχος αυτής της νέας τακτικής, είναι να ενδυναμωθεί η σχέση μεταξύ μητέρας και νεογνού και να αυξηθεί το ποσοστό του επιτυχημένου θηλασμού. Στη μητέρα δίνεται η ευκαιρία να προσπαθήσει και να επιμείνει να μάθει το μωρό της να θηλάζει. Στο μωρό δίνεται η ευκαιρία να βιώσει την εμπειρία του αποκλειστικού θηλασμού και να θηλάζει ελεύθερα και απεριόριστα όποια ώρα της ημέρας και για όσο χρόνο επιθυμεί το ίδιο. Στις μέρες μας τα περισσότερα μαιευτήρια παρέχουν την επιλογή στις μητέρες για συνδιαμονή, με τα νεογνά. Με την εισαγωγή στο μαιευτήριο, η μητέρα δηλώνει την επιλογή της για rooming in, η οποία μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τις ανάγκες της μητέρας. Στη συνδιαμονή, οι μητέρες μετά την έξοδο από το μαιευτήριο νοιώθουν πιο σίγουρες και ικανές να φροντίσουν το μωρό τους στο σπίτι.
Παρόλο που ο θηλασμός είναι φυσική διαδικασία, η τεχνική του μαθαίνεται και μπορεί να χρειαστεί χρόνος, επιμονή και υπομονή για εσάς και το μωρό σας μέχρι να τα καταφέρετε. Καθώς θα εξασκείστε, ο θηλασμός θα γίνεται πιο εύκολος και απολαυστικός. Προσφέρει ένα αίσθημα ηρεμίας , χαλάρωσης, αύξηση της θετικής διάθεσης και μείωση του άγχους. Η καινούργια μητέρα θα ενημερωθεί πλήρως από εμάς και θα λάβει την καλύτερη δυνατή βοήθεια στο θηλασμό κατά την παραμονή της στο μαιευτήριο.