Μα φυσικά και μπορεί να τεκνοποιήσει μια γυναίκα, στην ηλικία αυτή.
Μόνο που η αυτόματη εγκυμοσύνη είναι δύσκολη :το ποσοστό είναι 25 στις 100
για την ηλικία των 40 και 3 στις 100 για την ηλικία των 45. Έτσι, αυτή η ώριμη και
απαιτητική γυναίκα, κάποια στιγμή θα καταφύγει σε μία από τις μεθόδους
υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Σπερματέγχυση
Λόγω των χαμηλών ποσοστών επιτυχίας αυτής της μεθόδου (μικρότερα
από 5% για αυτή την ηλικία), θεωρείται ότι δεν ταιριάζει σε αυτή την ομάδα
γυναικών. Ισοδυναμεί μάλλον με σπατάλη πολύτιμου χρόνου. Επιπλέον, το
ζευγάρι φθείρεται ψυχολογικά, από τη στιγμή που θεωρεί ότι κάνει μία σημαντική
προσπάθεια ζωής και επενδύει τις προσδοκίες του σε αυτήν.
Σε κάθε περίπτωση όμως, από τη στιγμή που υπάρχει η σωστή ενημέρωση, η
απόφαση θα ληφθεί από το ίδιο το ζευγάρι.
Φυσικός κύκλος – Τροποποιημένος φυσικός κύκλος
Είναι μια πολύ διαδεδομένη μέθοδος για δύο βασικούς λόγους :
1. Η γυναίκα δεν χρειάζεται να πάρει φάρμακα, όπως γίνεται στην
εξωσωματική. Η προσπάθεια γίνεται με απλή παρακολούθηση του δικού
της ωαρίου, που παράγεται κάθε μήνα. Ακολουθεί μία σύντομη ωοληψία
και την επομένη το ζευγάρι έχει στη διάθεσή του ένα έμβρυο που θα
πρέπει να φτάσει στην 3 η ημέρα για να καταψυχθεί. Πολλές φορές, επειδή
στον φυσικό κύκλο έχουμε μόνο 1-2 ωοθυλάκια, δεν είναι σίγουρο αν κατά
την ωοληψία θα πάρουμε ωάριο ή αν αυτό το ωάριο θα γονιμοποιηθεί και
θα φτάσει στην 3 η ημέρα για κρυοσυντήρηση. Έτσι, ίσως χρειαστούν
μερικοί φυσικοί κύκλοι παραπάνω, μέχρι να συγκεντρώσουμε 2-3 έμβρυα
και να προχωρήσουμε σε εμβρυομεταφορά 3 ης ημέρας (και όχι 5 ης δηλ.
βλαστοκύστη).
2. Το κόστος είναι σαφώς χαμηλότερο σε σχέση με το κόστος της
εξωσωματικής.
Στον τροποποιημένο φυσικό κύκλο, γίνεται μια πολύ μικρή και ήπια
φαρμακευτική διέγερση που επιτυγχάνει την παραγωγή μικρού αριθμού
ωοθυλακίων.
Εξωσωματική γονιμοποίηση
Εδώ, η γυναίκα ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή για 8-10 ημέρες, ώστε να
παραχθούν αρκετά ωάρια και έτσι να δημιουργηθούν αρκετά έμβρυα, ώστε να
αυξηθούν οι πιθανότητες εγκυμοσύνης. Γίνεται εμβρυομεταφορά 2-3 εμβρύων και
πιθανώς να περισσέψουν κάποια ακόμα για κατάψυξη, εξασφαλίζοντας μία
επιπλέον προσπάθεια χωρίς φάρμακα.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να ακολουθήσει το ζευγάρι κάποια από αυτές
τις μεθόδους, είναι , η γυναίκα να έχει κανονική περίοδο, ο ορμονικός της έλεγχος
και το υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών να είναι φυσιολογικά και ο σύντροφός
της να διαθέτει μία έστω και μικρή ποσότητα σπέρματος ή σπερματίδες (ανώριμα
σπερματοζωάρια που λαμβάνονται από τους όρχεις και ωριμάζουν στο
εργαστήριο).
Επίσης το ζευγάρι θα πρέπει να έχει πάντα στο νου του, ότι τα ωάρια σε
αυτήν την ηλικία, δεν διαθέτουν την γονιμοποιητική ικανότητα που είχαν τα
προηγούμενα χρόνια, κυρίως για χρωμοσωμικούς λόγους. Γι’ αυτό το λόγο και
δίνονται χαμηλά ποσοστά επιτυχίας και γι’αυτό επίσης υπάρχει υψηλό ποσοστό
αποβολών στο 1 ο τρίμηνο της κύησης.
Το ζευγάρι θα πρέπει λοιπόν να είναι προετοιμασμένο για μια δύσκολη
πορεία και οπλισμένο με υπομονή και θέληση.
Με δεδομένο ότι η θέση της γυναίκας έχει αλλάξει πολύ στις σύγχρονες
κοινωνίες, όλο και περισσότερες γυναίκες φτάνουν σε αυτή την ηλικία για να
αναζητήσουν την τεκνοποίηση. Έτσι και εμείς οι ειδικοί, είμαστε κατάλληλα
προετοιμασμένοι να αναλάβουμε αυτήν την ‘’δύσκολη’’ ομάδα και να πετύχουμε
στο τέλος τον κοινό μας στόχο.
Η Ιστορία της Χαράς Κ., 45 ετών.
- Γιατρέ προσπαθούμε εδώ και ένα χρόνο μόνοι μας, χωρίς αποτέλεσμα.
Ξέρω ότι η ηλικία μου παίζει ρόλο, απ’ την άλλη όμως δε μπορώ να περιμένω
περισσότερο. Ο άντρας μου είναι πιο ήρεμος, έχει εξ’άλλου ένα παιδί από
προηγούμενο γάμο, όμως θέλουμε και οι δύο πολύ, να φτιάξουμε τη δική μας
οικογένεια. Δεν έχω πρόβλημα να πάρω φάρμακα, αρκεί να φτάσουμε σύντομα
στον στόχο μας.
- Χαρά, θέλω να σε διαβεβαιώσω πως τα φάρμακα της εξωσωματικής είναι
απολύτως ασφαλή, είναι ορμόνες (FSH,LH) που κυκλοφορούν μέσα στον
οργανισμό σου. Το πρώτο παιδί, η Louise Brown, γεννήθηκε στις 25/07/1978,
που σημαίνει ότι από τότε μέχρι σήμερα έχει φανεί πια ότι δεν υπάρχει η
παραμικρή επιβάρυνση σε μια υγιή γυναίκα. Αρκεί αυτή να έχει ελεγχθεί
μαστολογικά, όπως πρέπει να γίνεται μια φορά το χρόνο μετά τα 40.
Η Χαρά απόκτησε δίδυμα, χάρη και στην καλή ωοθηκική ανταπόκριση που
είχε. Πάρα πολλές γυναίκες στην ηλικία της, καταφέρνουν με φαρμακευτική
αγωγή λίγων ημερών, να γεννήσουν το παιδί τους. Έχει αποδειχθεί ότι είναι ο
συντομότερος δρόμος, αν και όπως είπαμε, θα πρέπει αρκετές φορές να γίνουν
περισσότερες από μία προσπάθειες, είτε λόγω αποτυχίας στην εμφύτευση του
εμβρύου, είτε λόγω αποβολής στο 1 ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
Σοφία Μ., 44 ετών
- Γιατρέ έχω προσπαθήσει 2 φορές στο παρελθόν με φάρμακα, όμως έβγαλα
2-3 ωάρια την κάθε φορά και μεταφέραμε μόνο 1 έμβρυο, με αρνητικά
αποτελέσματα. Τι θα μου προτείνατε;
- Μπορούμε να κάνουμε άλλη μία προσπάθεια με φάρμακα, αλλάζοντας το
πρωτόκολλο και χρησιμοποιώντας άλλη αγωγή σε διαφορετικές δοσολογίες. Αν
αποτύχουμε πάλι, τότε άμεσα θα ξεκινήσουμε να προσπαθούμε με φυσικούς
κύκλους. Το δικό σου ωάριο, σε μερικές περιπτώσεις, μεγαλώνει καλύτερα. Δεν
έχουμε εξ’άλλου άλλη επιλογή.
- Και μέχρι πόσους φυσικούς κύκλους μπορούμε να προσπαθήσουμε;
- Όσους χρειαστεί, μέχρι να δημιουργηθούν 2-3 ‘’καλά’’έμβρυα.
- Δηλαδή δεν θα βάζουμε 1 έμβρυο κάθε φορά;
- Πρόσεξε! Εδώ παίζει σημαντικό ρόλο η ποιότητα των εμβρύων και η εμπειρία
των εμβρυολόγων. Εκείνοι θα μας βοηθήσουν με τις προτάσεις τους για το πώς
θα προχωράμε την κάθε φορά. Για παράδειγμα: μπορούμε να δημιουργήσουμε 2-
3 έμβρυα από αντίστοιχους φυσικούς κύκλους και να τα βάλουμε όλα μαζί. Έτσι
θα έχουμε 1 ‘’φρέσκο’’ έμβρυο και 1-2 ‘’κατεψυγμένα’’, κάνοντας πλήρη
φαρμακευτική υποστήριξη μετά την εμβρυομεταφορά και αυξάνοντας έτσι τις
πιθανότητες. Αν τα αποτελέσματα δεν είναι καλά, μπορούμε να δοκιμάσουμε ένα
πιο δύσκολο project και να προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε έμβρυα σε στάδιο
βλαστοκύστης (εμβρυομεταφορά την 5 η ημέρα μετά την ωοληψία).
Όλα αυτά ακούγονται περίπλοκα όμως στο τέλος θα πετύχουμε, όσο κι αν μας πιέζει ο
χρόνος.
Ελπίδα Ν., 46 ετών
- Έχουμε πια απογοητευτεί γιατρέ! Καταφέραμε μετά από αρκετούς κύκλους να
φτάσουμε σε μεταφορά δύο βλαστοκύστεων και το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό.
Ξέρετε καλά πως ο φυσικός κύκλος έχει μεγάλα εμπόδια μέχρι να φτάσουμε σε
εμβρυομεταφορά. Ή δεν θα μεγαλώνει το ωοθυλάκιο στον υπέρηχο, ή θα σπάσει
πριν την ώρα του, ή θα είναι άδειο χωρίς ωάριο, ή δε θα γονιμοποιηθεί.
- Δυστυχώς αυτές είναι οι δυσκολίες του φυσικού κύκλου. Φαίνεται εύκολη
διαδικασία, δεν χρειάζονται φάρμακα, όμως ο δρόμος είναι δύσβατος, γι’αυτό και
απαιτούνται επανειλημμένες προσπάθειες μέχρι να φτάσουμε σε αποτέλεσμα.
- Και τώρα τι κάνουμε; Δεν αντέχουμε άλλη αποτυχία.
- Η πιθανότερη αιτία που δεν έγινε εμφύτευση των βλαστοκύστεων, σε αυτή
την ηλικία, είναι οι χρωμοσωμικοί λόγοι. Αυτό που προτείνω είναι να συλλέξουμε
μερικά έμβρυα 3 ης ημέρας και να γίνει σε αυτά χρωμοσωμικός έλεγχος (PGS,
προεμφυτευτική διάγνωση). Όσα είναι φυσιολογικά και καταφέρουν να φτάσουν
στην 5 η ημέρα (βλαστοκύστη), θα μεταφερθούν στη μήτρα. Είναι δύσκολη
διαδικασία, όμως είναι πιο σίγουρο το αποτέλεσμα.
Αθηνά, 43 ετών
- Γιατρέ έχω μεγάλο άγχος! Μετά από προσπάθειες δύο χρόνων, πριν
ένα μήνα χωρίσαμε! Θέλω οπωσδήποτε να αποκτήσω ένα παιδί, όμως δεν ξέρω
πώς θα έρθουν τα πράγματα.
- Άκουσε Αθηνά! Μπορούμε να καταψύξουμε δικά σου ωάρια και
κάποια στιγμή που θα είσαι με τον καινούριο σου σύντροφο, να τα
γονιμοποίησουμε, όσος καιρός κι αν περάσει. Βέβαια καλύτερα αυτό να είχε γίνει
μέχρι την ηλικία των 35, όμως μπορούμε και τώρα να προσπαθήσουμε.
- Πώς θα πάρετε τα ωάρια; Και τι χρονικό περιορισμό έχουμε;
- Επειδή θέλουμε περισσότερα από 1-2 ωάρια, θα πάρεις μια μικρή
δοσολογία φαρμάκων. Έτσι, οποιαδήποτε στιγμή, δίχως πίεση χρόνου,
μπορούμε να δημιουργήσουμε έμβρυα, με το σπέρμα του νέου σου συντρόφου
και να τα μεταφέρουμε στη μήτρα. Τα ωάρια διατηρούνται ακέραια, για πολλά
χρόνια, όπως και τα έμβρυα. Ο μόνος περιορισμός είναι ότι αυτό θα πρέπει να
έχει γίνει, μέχρι να φτάσεις τα 50. Μετά, δεν μας το επιτρέπει η νομοθεσία.
Μαρία Β., 47 ετών
Η Μαρία παντρεύτηκε στα 45 της. Έμεινε αμέσως έγκυος από μόνη της,
αλλά στο 2 ο υπερηχογράφημα (8 η εβδομάδα κυήσεως) που κάναμε, είδαμε
αρνητική καρδιακή λειτουργία. Αμέσως ξεκίνησε από μόνη της τη συζήτηση για
εξωσωματική με φάρμακα, γιατί ήθελαν να φτιάξουν γρήγορα οικογένεια,
κερδίζοντας τον χαμένο χρόνο.
Έχοντας ορμονικό προφίλ τριαντάχρονης γυναίκας, οι ωοθήκες της
έδωσαν πολλά ωάρια, ώστε να δημιουργηθούν 6 έμβρυα! Αφού είχαμε μεγάλο
αριθμό εμβρύων, αποφασίσαμε να τα αφήσουμε να προχωρήσουν στο στάδιο
της βλαστοκύστης. Έτσι μεταφέραμε 3 θαυμάσιες βλαστοκύστεις, είχαμε θετικό
αποτέλεσμα, όμως πάλι στην 7 η εβδομάδα, η εγκυμοσύνη παλινδρόμησε. Χωρίς
καθυστέρηση, προχωρήσαμε με το ίδιο πρωτόκολλο σε νέα προσπάθεια, όπου
πάλι προκύψανε 4 βλαστοκύστεις. Αυτή τη φορά όμως αποφασίσαμε να κάνουμε
προεμφυτευτική διάγνωση(PGS), δηλαδή να αναλύσουμε χρωμοσωμικά τα 4
έμβρυα, για τυχόν ύπαρξη χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Με μεγάλη μας έκπληξη,
τα αποτελέσματα έδειξαν πως μόνο το ένα έμβρυο ήταν υγιές. Το μεταφέραμε
όμως αυτή τη φορά δεν προέκυψε εγκυμοσύνη.
Μετά από όλη αυτή την διαδρομή, συμφωνήσαμε πως για να μην χαθεί
άλλος χρόνος, και αφού η ηλικία των 50 είναι απαγορευτικός φραγμός από τον
νόμο, θα έπρεπε να προχωρήσουμε σε δανεισμό ωαρίων. Τα ποσοστά
τελειόμηνης κύησης με αυτόν τον τρόπο είναι πολύ υψηλά (αγγίζουν το 80%).
Αυτή η απόφαση όμως είναι πολύ δύσκολη για κάθε γυναίκα, ειδικά όταν αυτή
παράγει δικά της ωάρια. Δικαίως και αυτή δεν το δέχεται εύκολα!
Η Μαρία σήμερα έχει ένα αγόρι και ένα κορίτσι 4 ετών, υγιή και τα δύο, ζει
εκτός Αθηνών και θα προχωρούσε σε νέα προσπάθεια, αν δεν είχε περάσει την
ηλικία των 50, ηλικιακό όριο που βάζει ο νόμος για τον δανεισμό ωαρίων, αλλά
και για κάθε μορφή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Σαν επίλογο σε αυτές τις ιστορίες, θα ήθελα να τονίσω τη μεγάλη σημασία
που έχει η καλή ψυχολογία του ζευγαριού και η εμπιστοσύνη απέναντι στον
γιατρό. Η κοινή τους δίψα για ζωή, αυτή η επιθυμία και των δύο, στο τέλος
βρίσκει τον προορισμό της. Καλή γνώση και πίστη χρειάζονται μόνο!